Διακήρυξη

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση αποτέλεσε πάγιο αίτημα όλων των προοδευτικών δυνάμεων της χώρας για πολλές δεκαετίες. Ο τρόπος όμως με τον οποίο υλοποιήθηκε απέχει πολύ από τις διακηρυκτικές θέσεις για ένα θεσμό ισχυρό, κυρίαρχο πολιτικά και ανεξάρτητο από το κεντρικό κράτος. Παράλληλα, και ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ενδυναμώσει και στηρίξει τον θεσμό της Περιφέρειας,   η υστέρηση που παρουσιάζει η χώρα μας στην συγκρότηση του κράτους αποτυπώνεται και στη σχέση αυτού με την περιφερειακή πολιτική και την περιφερειακή αυτοδιοίκηση.

Μετά από οκτώ χρόνια Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης στο Νότιο Αιγαίο, το συμπέρασμα είναι ότι η αυτοδιοίκηση δευτέρου βαθμού παραμένει χωρίς ουσιαστικό ρόλο και λόγο στη διαμόρφωση και, κυρίως, στην εφαρμογή πολιτικών για την ευημερία των πολιτών. Επιπλέον, όλα αυτά τα χρόνια  υποχρεώθηκε να διαχειρίζεται ένα μέρος της κρίσης και των περικοπών του μνημονίου με βάση τις κεντρικές επιλογές των εκάστοτε κυβερνήσεων.

Τα παραπάνω δεδομένα σε συνδυασμό με τις κατευθύνσεις των ευρωπαϊκών πολιτικών για την ανάπτυξη, οι οποίες αποτελούν προϋποθέσεις χρηματοδότησης των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, αποτελούν το πεδίο άσκησης πολιτικής στην Περιφέρεια.

Παράλληλα, η απόλυτη πλειοψηφία που έδινε ο εκλογικός νόμος χρησιμοποιήθηκε από την Περιφερειακή Αρχή, ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια, για την καθυπόταξη όλων των λειτουργιών της Περιφέρειας και την  άσκηση της διοίκησης με συγκεντρωτισμό, αδιαφάνεια,  υπεροψία, με ύφος και ήθος που προσβάλλει το θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Συγχρόνως, η περιφερειακή διοίκηση μετατράπηκε σε ένα κλειστό σύστημα πελατειακών σχέσεων και συναλλαγών με διαδικασίες νομιμοφανούς και ασαφή κριτήρια χρηματοδότησης έργων και δράσεων για κάθε νησί, σε ένα επίσης εκτεταμένο δίκτυο αλληλεξαρτήσεων και αλληλοεξυπηρετήσεων.

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι πολίτες των νησιών -ιδιαίτερα οι νέοι- δεν προσέγγισαν ποτέ τον θεσμό, ως αντιπροσωπευτικό θεσμό δημοκρατικής λειτουργίας, ως θεσμό που τους αφορά, ώστε με την συμμετοχή τους να επηρεάσουν και να καθορίσουν τις συνολικές πολιτικές στο επίπεδο του νησιωτικού συμπλέγματος και να συμβάλουν στην  επίλυση τοπικών προβλημάτων.

Σήμερα, με το νέο θεσμικό πλαίσιο της αυτοδιοίκησης, με την εμβληματική δημοκρατική τομή της απλής αναλογικής δημιουργούνται προϋποθέσεις ουσιαστικής αλλαγής και αποτύπωσης της κοινωνικής απαίτησης για ενίσχυση της τοπικής δημοκρατίας, της συμμετοχής των πολιτών, της αλληλεγγύης και της ανάπτυξης. Δίνεται η ευκαιρία, και είναι πλέον στο χέρι μας να την αξιοποιήσουμε, να αρθούν οι στρεβλώσεις, να γίνει η αρχή για προοδευτικές συγκλίσεις με κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο, συμβάλλοντας στην εμπέδωση της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης ως θεσμός δημοκρατικός, λειτουργικός προς όφελος των πολιτών.

Συγχρόνως, πρέπει να σταθούμε απέναντι στις νεοφιλελεύθερες απόψεις διάλυσης της αυτοδιοίκησης, της εκχώρησης των βασικών λειτουργιών της σε ιδιώτες, της διατήρησής της ως εξάρτημα της κεντρικής εξουσίας, ενάντια στην επαναφορά της υπερεξουσίας του Περιφερειάρχη, απέναντι στη διαφθορά, στη διαπλοκή, στην καταπάτηση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των κατοίκων, απέναντι στο ρατσισμό και το φασισμό.

Στις επόμενες εκλογές αναμετρώνται δύο μοντέλα αυτοδιοίκησης:

Το ένα είναι αυτό που έχουμε ήδη ζήσει, ένα μοντέλο αυτοδιοίκησης προσωποκεντρικό, βαθιά νεοφιλελεύθερο, μακριά από τις  ανάγκες της κοινωνίας, με την επικοινωνιακή διαχείριση των ζητημάτων με δήθεν «τεχνοκρατικό» τρόπο να  επισκιάζει την ουσία της πολιτικής, που λειτουργεί ως νομιμοφανές «κέλυφος» δημοσίου δικαίου, με επιλογές όμως σε βάρος  του κοινωνικού συμφέροντος.

Το άλλο μοντέλο αυτοδιοίκησης, αυτό που οραματιζόμαστε και για το οποίο αγωνιζόμαστε, είναι αυτό της ενίσχυσης της συμμετοχής των πολιτών, της εκπόνησης νησιωτικών πολιτικών και υλοποίησης ευρωπαϊκών πολιτικών μέσα από τον δημοκρατικό προγραμματισμό των τοπικών κοινωνιών, μια αυτοδιοίκηση που θα αποτελέσει το θεσμό σύγκλισης όλων των υγιών δημοκρατικών, παραγωγικών και κοινωνικών δυνάμεων για την βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών μας, μια αυτοδιοίκηση της δημοκρατίας, της συνεργασίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, με τους νησιώτες και τις νησιώτισσες στο κέντρο της πολιτικής και προς όφελος όλων μας. Μια Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση που θα λειτουργεί με διαφάνεια, θα λογοδοτεί στις τοπικές κοινωνίες και θα δίνει ίση πρόσβαση στους πόρους και στις ευκαιρίες σε όλους και όλες.

Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου έχει μια μοναδική ιδιαιτερότητα μεταξύ των διακοσίων εξήντα έξη (266) περιφερειών των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης: αυτή των  48 κατοικημένων νησιών, 24 ακατοίκητων και των 178 βραχονησίδων. Αποτελεί μοναδικό μνημειακό σύνολο φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, που θα έπρεπε από χρόνια να έχει ανακηρυχθεί ως προστατευόμενη περιοχή ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους.

Ουσιαστικές πολιτικές συνοχής και σύγκλισης βρίσκονται στον πυρήνα των αναγκών της Περιφέρειάς μας. Η μετατροπή   της νησιωτικότητας σε πλεονέκτημα και η άρση ή άμβλυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων με ενεργές πολιτικές ανάπτυξης και υποδομών (λιμενικές υποδομές, εκπαιδευτικές υποδομές, υποδομές υγείας, αθλητισμού, κλπ), η έμφαση στην βιώσιμη διαχείριση των φυσικών  πόρων και στην αποτροπή της κλιματικής αλλαγής, αλλά και το δημογραφικό πρόβλημα οφείλουν να τεθούν ως προτεραιότητες την επόμενη αυτοδιοικητική περίοδο.

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ

Η πολυνησιακή μας περιφέρεια, μέχρι σήμερα βιώνει διαχρονικά τις πολιτικές της άναρχης και άνισης ανάπτυξης, της συνέχισης της απομόνωσης ιδιαίτερα των μικρών νησιών-ορεινών περιοχών, καθώς και τις επιπτώσεις της έλλειψης κοινωνικών και περιβαλλοντικών υποδομών, που καθιστούν τους κατοίκους, πολίτες κατώτερης κατηγορίας και οδηγούν στην κατασπατάληση των φυσικών πόρων, με αποτέλεσμα ο τουρισμός που αποτελεί και την κύρια πηγή απασχόλησης, να απαξιώνεται και να κινδυνεύει να βρεθεί σε οριστική τροχιά φθίνουσας πορείας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η κάθε είδους ελαστική απασχόληση, ιδιαίτερα των νέων και των γυναικών, καταγράφεται στο Νότιο Αιγαίο με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά της χώρας.

Οκτώ χρόνια μετά την Περιφερειακή Συγκρότηση του Νοτίου Αιγαίου, ήρθε η ώρα να ωριμάσει πολιτικά ως αιρετός θεσμός, δίνοντας ένα στιβαρό πολιτικό στίγμα: αυτό της βιώσιμης και κοινωνικά δίκαιης συν-ανάπτυξης των νησιών ως ισόρροπο σύνολο και  επιμεριστικά της ιδιαίτερης ανάπτυξης κάθε νησιού, καθιστώντας τον πλουραλισμό της νησιωτικότητας συγκριτικό πλεονέκτημα της περιφέρειας. Να απομακρυνθεί από μικροκομματικές σκοπιμότητες, προσωπικές φιλοδοξίες και αρχηγισμούς, να ανατρέψει τα εγκατεστημένα ιδιοτελή δίκτυα και να δημιουργήσει οργανικές σχέσεις με τα κοινωνικά, περιβαλλοντικά και πολιτιστικά κινήματα των νησιών μας.

Ήρθε η ώρα να μπουν οι σχέσεις Πρωτοβάθμιας-Δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης σε μια κατεύθυνση συνοδοιπόρων και συνεργατών με όρους σεβασμού, συμπληρωματικότητας,  ισονομίας και αυτονομίας, μιας και οι δυο βαθμοί αυτοδιοίκησης υφίστανται και λειτουργούν για  τους ίδιους πολίτες και λογοδοτούν σε αυτούς.

ΟΡΑΜΑ,  ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

1.      Αποτελεσματικότερη πρόσβαση στα ευρωπαϊκά προγράμματα και τα χρηματοδοτικά μέσα. Αξιοποίηση της Επιτροπής των Περιφερειών της Ευρώπης για την εξειδίκευση των πολιτικών της για τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου  αναφορικά με την ανάδειξη της μοναδικότητάς τους και τις προκλήσεις που υφίστανται.

2.      Προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας: Ουσιαστική Λειτουργία της Επιτροπής Έρευνας και Καινοτομίας, Διασύνδεση της πανεπιστημιακής κοινότητας κυρίως του Παν. Αιγαίου με όλες τις παραγωγικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Προσέλκυση νέων επιστημόνων με κίνητρα για την παραμονή τους.

3.      Ανάπτυξη με διαγενεακή δικαιοσύνη και αειφορία. Μεταβολή του αναπτυξιακού μοντέλου της Περιφέρειας, αλλαγή της αναπτυξιακής πολιτικής στα μεγάλα νησιά, με ανάσχεση της μεγέθυνσης που οδηγεί σε υποβάθμιση της ζωής και του περιβάλλοντος, ενίσχυση των τοπικών πλεονεκτημάτων των μεσαίων και μικρών νησιών και υιοθέτηση εναλλακτικών μοντέλων ανάπτυξης ανά ομάδες νησιών με βάση γεωγραφικά-ιστορικά-γεωπολιτικά κριτήρια (π.χ. Κυκλάδες, Μικρές Κυκλάδες, βόρεια Δωδεκάνησα), που δεν αναπαράγουν το είδος της ανάπτυξης των τουριστικών ή μεγάλων νησιών, με την δημιουργία νέων συγκριτικών πλεονεκτημάτων και την ανάπτυξη ιδιαίτερων  ομαδικών ταυτοτήτων.

4.      Έξυπνο δίκτυο ενδοαιγαιακής επικοινωνίας και συνδυασμένων μεταφορών, συγχρονισμένες με τις κεντρικές ακτοπλοϊκές και τις αεροπορικές γραμμές. Ενίσχυση της ενδο-κυκλαδικής και δωδεκανησιακής μεταφοράς αγαθών και ανθρώπων έναντι της ακτινικής εξάρτησης του κάθε νησιού από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των αιγαιακών (Ρόδος, Κρήτη) ή ηπειρωτικών κέντρων. Χωροταξικός ορισμός των θαλάσσιων δρόμων της περιφέρειας. Συνεργασία με όλους τους θεσμικούς παράγοντες για τη βελτιστοποίηση συγκοινωνιών και επικοινωνιών.

5.      Εκσυγχρονισμένο Μοντέλο  (Ηλεκτρονικής) Διακυβέρνησης - Δημοκρατικός Προγραμματισμός - Συμμετοχή του πολίτη - Εμβάθυνση της δημοκρατίας-ισονομίας και ισοπολιτείας (Παραδειγματική λειτουργία των θεσμικών επιτροπών της Περιφέρειας, σεβασμός στην διαφορετική άποψη, κτλ.).

6.      Χρηστή και αποτελεσματική διοίκηση, λειτουργικά επαρχεία με πάταξη της γραφειοκρατίας, απλούστευση των διαδικασιών και μετάβαση στην ηλεκτρονική νησιωτική διακυβέρνηση με δωρεάν ψηφιακές υποδομές σε όλα τα νησιά και αντίστοιχες εύχρηστες υπηρεσίες για τους νησιώτες και τις νησιώτισσες. Ουσιαστικές παρεμβάσεις στα ξεχωριστά προβλήματα των νησιών στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων και δυνατοτήτων της Περιφέρειας.

7.      Ουσιαστική συνεργασία με Δήμους, θεσμικούς φορείς, δημόσιες υπηρεσίες κτλ με κριτήρια τον αλληλοσεβασμό, την διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα προς όφελος των πολιτών.

8.      Ουσιαστικές παρεμβάσεις σε όλα τα ζητήματα από την οπτική της νεολαίας και του φύλου.

ΤΟΜΕΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

9.      Αναβάθμιση του τουρισμού σε ένα ποιοτικό, ήπιο, βιώσιμο πρότυπο με ανασύνθεση των φυσικών, ιστορικών, πολιτιστικών, παραγωγικών, διατροφικών, βιωματικών χαρακτηριστικών των νησιών μας.

10.  Ουσιαστική προώθηση του πρωτογενούς τομέα, της γεωργικής παραγωγής, της κτηνοτροφίας, της μελισσοκομίας, καθώς και της μεταποίησης με εξασφάλιση της διακίνησης των προϊόντων σε μια διευρυμένη νησιωτική αγορά και στις αγορές του εξωτερικού.

11.  Προσπάθεια για την ανάπτυξη ενός μοντέλου βιώσιμης αλιείας που θα στηρίζεται στην αντιμετώπιση των απειλών της υπερ-αλίευσης και των δυναμικών εργαλείων, την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ειδών και της κλιματικής αλλαγής. Δράσεις προστασίας των θαλάσσιων βιολογικών πόρων και θέσπιση Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών στο πλαίσιο του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού.

12.  Έμφαση στην υγιή, καινοτόμα, εξωστρεφή επιχειρηματικότητα με διανησιακές συνέργειες συστάδων επιχειρήσεων με οριζόντιες κλαδικές και κάθετες διακλαδικές συνεργασίες, παραγωγής ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών. Ενίσχυση της εξαγωγικής επιχειρηματικότητας.

13.  Δημιουργία νέων τοπικών δομών και περαιτέρω αξιοποίηση των λειτουργουσών δομών Παιδείας -Υγείας - Πρόνοιας - Κοινωνικής Υποστήριξης - Αθλητισμού - Πολιτισμού ώστε να αποτελούν κοινό κτήμα όλων των νησιωτών ενδοαιγαιακής συγκοινωνίας. Ιδιαίτερη υποστήριξη του Πανεπιστημίου Αιγαίου και των νοσοκομείων των νησιών.

14.  Συνεργασία και στήριξη του Α’ βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την ολοκλήρωση του Τοπικού Σχεδιασμού όπου αυτός υπάρχει, ήτοι:  χωροταξικό σχέδιο ανά νησί, τοπικά σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων(ΤΣΔΑ), αποβλήτων κλπ.  (π.χ. τοπική εφαρμογή του ΕΣΔΑ και ΠΕΣΔΑ, με το νέο θεσμικό πλαίσιο).

15.  Πλήρης υιοθέτηση και εφαρμογή των ευρωπαϊκών  πολιτικών και οδηγιών για το περιβάλλον – υδατικών πόρων, γεωργικής γης, της θάλασσας, υγρών και στερεών απόβλητων. Ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των υδατικών πόρων και αντιμετώπισης της ανομβρίας. Αποκατάσταση υδροφορέων από υφαλμύρωση, νιτρορύπανση.

16.  Σχέδιο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου. Ενεργή συμμετοχή  στους στόχους των διεθνών και ευρωπαϊκών συμφωνιών για την κλιματική αλλαγή, συνετή αξιοποίηση του αιολικού  δυναμικού (με προστασία των ορεινών όγκων και της ορνιθοπανίδας), μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας και  ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων.

17.  Δημιουργία του «νησιωτικού ηλεκτρικού διαδρόμου» με την διασύνδεση των Κυκλάδων και της Κω, Ρόδου, Καρπάθου στο ηπειρωτικό σύστημα ενέργειας.  Προώθηση της αυτονομίας των μη διασυνδεμένων νησιών με ήπιες εγκαταστάσεις ΑΠΕ και καινοτόμες λύσεις, στη κατεύθυνση των έξυπνων ενεργειακών νησιών.

18.  Προστασία, αποκατάσταση, ανάδειξη, συντήρηση του μνημειακού αποθέματος, του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου, της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, του άυλου πολιτισμού και της λαϊκής παράδοσης των νησιών.

19.  Υπεράσπιση των εργαζομένων για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας. Εξασφάλιση της νησιωτικής δημόσιας στέγης για τους εργαζομένους δημόσιους λειτουργούς στα νησιά.

20.  Υπεράσπιση των αποκλεισμένων κοινωνιών των μικρών νησιών και των ορεινών περιοχών με κατάλληλα μέτρα και πολιτικές.

21.  Ολοκλήρωση της αναθεώρησης του βαλτωμένου χωροταξικού του Νοτίου Αιγαίου, συμμετοχή στην εκπόνηση ή βελτίωση των ειδικών χωροταξικών σχεδίων του τουρισμού, ΑΠΕ, θαλάσσιου χώρου, που θα οδηγήσουν στην δημιουργία ενός αξιόπιστου εργαλείου Περιφερειακού Σχεδιασμού για την βιώσιμη ανάπτυξη στο Ν. Αιγαίο. Παρέμβαση με γεω-ιστορικά κριτήρια στον καθορισμό αιγιαλών και δασικών περιοχών. 

22.  Προώθηση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, της κυκλικής οικονομίας, ενεργειακών κοινοτήτων και συνεταιρισμών.

23.  Ευρωπαϊκές και Διεθνείς πρωτοβουλίες και προγράμματα, κτήμα όλων των πολιτών, αξιοποίηση του γεωστρατηγικού ρόλου της Περιφέρειας για προώθηση της ειρήνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ουσιαστική συμβολή στην αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΤΑΞΗ «ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ»

Παραμένοντας πιστοί στον αγώνα για μία αυτοδιοίκηση εναρμονισμένη με τις πολιτικές και κοινωνικές προκλήσεις των καιρών, ανοιχτή στις ανάγκες και τις απαιτήσεις των νησιωτικών κοινωνιών, δημοκρατική, στηριγμένη σε διαφανείς διαδικασίες άσκησης των αρμοδιοτήτων και των ευθυνών της, μια αυτοδιοίκηση που επιδιώκει τη συμμετοχή και την παρέμβαση των πολιτών και στοχεύει στη συλλογική πρόοδο και ευημερία της κοινωνικής πλειοψηφίας, αποφασίζουμε την συμμετοχή και ενεργητική μας παρουσία σε μια ευρύτερη συνεργασία κοινωνικών δυνάμεων και συμπολιτών που μοιράζονται τις απόψεις, τα οράματα και τις στοχεύσεις μας για τα νησιά των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου στη δεκαετία που ξημερώνει.

Εμείς που συντάξαμε και υπογράφουμε αυτό το κείμενο απόψεων, θέσεων και στόχων, άνθρωποι της αυτοδιοίκησης, πολίτες από τον ευρύ δημοκρατικό χώρο που στήριξαν τον θεσμό, πολίτες από τον χώρο της αριστεράς, της οικολογίας, του πολιτισμού, των κινημάτων, των δικαιωμάτων, ενεργοί πολίτες των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων, που μοιραζόμαστε κοινές διαπιστώσεις και κοινό όραμα για το Νότιο Αιγαίο, πιστεύουμε ότι μια τέτοια συνεργασία μπορεί να εκφραστεί δυναμικά μέσω της παράταξης «Συμμαχία Νοτίου Αιγαίου» με υποψήφιο Περιφερειάρχη τον Μανώλη Γλυνό.

Για το λόγο αυτό, δηλώνουμε παρόντες, συμπράττουμε και εργαζόμαστε με σθένος για την επιτυχία αυτής της συλλογικής προσπάθειας που, με την ενεργή συμμετοχή όλων μας, θα αλλάξει τα δεδομένα και θα χαράξει νέα πορεία στην ιδιαίτερη και πολλαπλώς τραυματισμένη Περιφέρεια του Νοτίου Αιγαίου - τη δική μας νησιωτική Περιφέρεια.